Cumhurbaşkanı Erdoğan, geçen sene Nisan ayında partisinin grup toplantısında dövizin yükselişine işaret ederek “Milli ve yerli para ile kur üzerinde oynanan oyunu bozacağız. Altını belirleyici hale getirmenin adımlarını atacağız” demişti. Aslında bu Erdoğan’ın ilk altın vurgusu değildi. 2012 yılında yaptığı bir diğer konuşmada IMF’nin neden dolar yerine altın kullanmadığı sorusunu sormuştu. Küresel rezerv paranın altın olması adına önemli bir soruydu bu. Ardından FETÖ’nün 17-25 Aralık darbe girişimiyle İran ile altın üzerinden alışveriş yapan Halkbank hedef alınmış, Türkiye daha da baskılanmaya çalışılmıştı. Bu hadiseler çerçevesinde Venezuela’nın Türkiye’ye göndereceği altınları, dünyada ve Türkiye’deki altın stoklarını yazar İsmail Tokalak’a sorduk.
Venezuela’nın altınları İngiltere tarafından neden geri verilmiyor?
İngiltere dış politikada ABD ile iş birliği yaptığı için ABD politikalarına uygun hareket eder. ABD’nin gerçek ‘stratejik ortağı’ İngiltere ve İsrail’dir. Dışarı sattığı uçakların yazılım kodlarını sadece bu iki ülkeye verir.
Venezuela’nın son 10 yılda ortalama 200 ton civarında altını vardı fakat son zamanlarda girdiği ekonomik darboğaz nedeniyle rezervi 162 ton civarına düştü. Venezuela’nın altın rezervlerinin bir kısmını Türkiye’ye göndermesinin nedeni de Türkiye ile iyi ilişkileri olması. Türkiye’nin son gelişmelerde Venezuela hükümetini desteklemesi ve Türkiye’nin Venezuela altınlarının saklanması için güvenli bir ülke olarak görülmesi nedeniyle…
Bir ülke, neden başka ülkelere altınlarını gönderir?
Bazı ülkeler iç çalkalanmalardan veya dış tehlikelerden altın rezervlerinin bir kısmını korumak için dışarıda bir miktar altın tutar. Dünyadaki altın Merkezleri New York, Londra ve Zürih’dir. Almanya, 1949-1989 Sovyet Rusya tehlikesi altındayken altın rezervlerinin büyük bir kısmını Londra ve New York’ta tutuyordu. Fakat son yıllarda bunları çekmeye başladı. 2018 yılında ABD’den 300 ton, Fransa’dan ise 374 ton altını geri aldı. Fakat 2. Dünya Savaşı sonrası ABD, Nazilerden kalan altınları ülkesine götürdü. Son yıllarda Almanya’nın bu altınları geri istemesine rağmen altınlar geri verilmedi. Devletler altın piyasasında, paraları güçlüyken ve dövizler oldukça oynakken dışarıdan altın alır. Fakat bunun fizikî olarak ülkelerine getirmeleri riskli olduğu için satın aldıkları altınları o ülkelerin (bu çoğunlukla İngiltere ve ABD olur) kasalarında tutarlar buna kira öderler.
Dünyada ne kadar altın rezervi var, kim ne kadarına sahip?
Dünyada altın rezervleri istatistikleri sorunludur. Ülkeler bu konuda gerçek rakamları vermekten imtina ederler. Dünyada toplam altın rezervi 32-33 bin ton civarındadır fakat bu rakamlar kesin değildir. ABD 8 bin ton, Almanya 3 bin ton, İtalya ve Fransa 2 bin 400’er ton Rusya 2 bin ton. Bunları Çin, İsviçre, Japonya, Hollanda, Hindistan takip eder. Türkiye’nin 253 ton altın rezervi var.
Ülkeler altınlarını istediği zaman çekebilir mi?
Görünüşte ülkeler altınlarını istediği zaman çeker fakat başta ABD olmak üzere ülkeler siyasi sorunları bahane ederek altınlara el koyabiliyor. Venezuela örneğinde de olduğu gibi.
Türkiye neden altınlarını başka ülkelere verdi?
Türkiye yukarıda belirttiğim nedenlerden dolayı altınlarını belli yerde tutabilmektedir. Burada diğer bir sorun merkezi İsviçre’de bulunan hesapları kolayca kontrol edilemeyen şeffaf olmayan Dünyadaki Merkez Bankalarını denetleyen BIS (Bank of İnternational Settlement) her ülkenin altınını kasalarında tutma zorunluluğu getiriyor. Hangi ülkenin ne kadar altını olduğunu hiçbir zaman resmi olarak açıklamaz. Dünyada merkez bankaları da fiziki olarak stoklarında ne kadar altın var açıklamak istemezler. IMF’nin de elinde tam miktarı bilinmeyen altın stoku vardır. Bugün borsalarda altın sertifikası ticareti yapılmaktadır. O sertifikaların karşılığı fiziki olarak stoklarda altın yoktur. Bu da kapitalist soygunun başka bir yüzüdür.
Türkiye’nin hangi ülkelerde altınları var, rezervi ne kadar?
TC Merkez Bankası, ABD Merkez Bankası nezdinde kendi mülkiyetinde olan altınların tamamını 2017’de Türkiye’ye getirdi. Ziraat ve Vakıf Bank’ın da yurt dışındaki altınlarını ülkeye getirme çalışmalarını başlattığı öğrenildi. Ziraat Bankası’nın şu anda Londra’da 57 ton Vakıf Bank’ın ise Londra’da 38 ton olmak üzere toplam 95 ton kendi mülkiyeti altınları bulunuyor. TCMB’nin 30 Mart 2018 tarihli son yayımladığı verilere göre ise toplam altın rezervleri 25,3 milyar dolar seviyesine ulaştı.
Dünyada altın para kullanan ülke var mı, Türkiye altın paraya geçebilir mi?
Altın para kullanımı kalkalı yüzlerce yıl oldu.
Altın doların yerini neden alamıyor?
Yeteri kadar altın üretilemediği için doların ve paranın yerini alması mümkün değil. Doların maliyeti 15-20 cent. İstenildiği an istenildiği miktarda basılabiliyor. 1 dolardan 200 dolara kadar satılıyor.
Ülkeler için altın rezervinin olması neden bu kadar önemli?
Bugün kâğıt paraların karşılığı yok. Yani her an pul olabilir. Altının değeri hiçbir zaman kaybolmaz. Bu yüzden Merkez Bankaları kendilerini güvenceye almak için belli oranda altın rezervi bulundururlar.
