Bu hafta sıra tatlı ve güzel kokulu kavunlarda. Kabakgiller ailesinden olan kavunun renk, koku ve tat bakımından çok fazla türü mevcut. Tohumun ticari bir meta ve sömürü aracına dönüşmesi sonrasında diğer bitkilerde de olduğu gibi ne yazık ki, kavunun çeşitliliği de hızla azalmakta!
Topatan kavunu (İstanbul)
Mola köy kavunu (Elazığ)
Kantalup kavunu (Van)
Çumra Kavunu (Konya)
Altınbaş Kavunu (Kırkağaç)
Havran Kavunu
Hasanbey Kavunu
Yuva Kavunu gibi türler Anadolu’nun meşhur kavunlarının en başında yer alırlardı. Kıbrıs, Kudüs ve Şam coğrafyasında ise tadı olmayan şifalı Amberiye Kavunu yetişir.
Tohumu hibritleştirilmemiş gerçek tohumdan üretilen kavunda yüksek miktarda A vitamini vardır. A vitamini insanları bulaşıcı hastalıklara karşı korurken, gözlerin görme kuvvetini güçlendirir. Özellikle gelişim çağındaki çocuk ve gençlerin büyümesine ciddi katkı sağlar.
Sinirlerimizi kuvvetlendirip, sakinleştiren B1 vitamini de kavunda en çok bulunan besinlerdendir. Kavun yüksek miktarda B2 vitamini de ihtiva eder. B2 vitamininin ise gıdaların bedenin her yerine dağıtımını sağlamak gibi de bir görevi vardır.
Ağız, diş hastalıklarından, enfeksiyondan koruyan C vitamini de kavunun barındırdığı bir başka cevher olarak çıkar karşımıza. Kavunda insan için gerekli 12 elementin tamamı bulunur. Bu nedenle mevsiminde ama sadece mevsiminde bol bol kavuk yemek icap eder.
Gençlik kudretini artıran magnezyum,
Kanı çoğaltan, insanı gençleştirip güzelleştiren demir, iyot, manganez,
İnsan zekâsını geliştiren, kemik ve dişleri güçlendiren fosfor, kalsiyum, potasyum…
Bunca mineral bir arada alındığında vücudu alkali hâle getirir, ancak kanı ekşitmezler. Daha da ilginci böbrek ve safra kesesinde kum ve taş oluşumunu engellerler.
Eskiden hekimler kavunu kabızlığa, el ve ayakları şişenlere ve cilt hastalığı olanlara reçete ederlerdi.
İYİ KAVUN NASIL SEÇİLİR?
“Kavunun kabuğunun safran sarısı, pürüzlü ve somaki taşı gibi ağır olması iyiliğine işarettir. Parmakla basıldığında sertlik hissedilmeli. İyi kavunun kabuğu tırnaklandığında tarçın kokusuna benzer güzel ve hoş bir koku çıkar. Şayet böyle değilse o kavun iyi değildir alınmamalı derdi” eskiler.
Bu işaretler olduğu halde kavun iyi çıkmayabilir. Bunun nedeni, kavunun hibritleştirilmiş tohumu, verilen suni gübre ve kötü sudur.
KAVUNU YIKAMADAN YEMEYİN
Bazı kimseler kavunu yıkamadan dilimlemeye kalkışır. Bu son derece tehlikelidir. Kirli su, kirli eller temas etmiş bir kavunun kabuğundaki bu kirler dilimlenirken bıçakla meyveye taşınırlar. Sadece bunlar mı? Elbette hayır! Tarlalardaki gübreden veya başka unsurlarla gelen tetanoz da yıkanmayan kabuktan bıçakla meyveye geçer.
KAVUN NEDEN BUZDOLABINA KONMAZ?
Kavunun içinde bolca pektin maddesi yer alır. Soğutmak için buzdolabına konulduğunda pektin yok olur. Kavunu serin yerlerde muhafaza ederek soğutmak en doğrusudur.
KAVUN NASIL MUHAFAZA EDİLİR?
Eskiden Anadolu’da kavunlar saplarından ip ya da bazı sarmaşık türleri ile üzümler gibi tavana asılarak uzun süre muhafaza edilirdi. Hatta tam olgunlaşmamış kavunlar, iplerle veya sarmaşıkla bağlanarak tavanlara asılır, kışın ortalarına kadar bozulmadan korunurdu.
KAVUNUN ARKADAŞI
Kavunun en iyi dostu peynirdir. Özellikle kavun, ekmek ve peynir birlikte yendiğinde sadece doyurucu değil, aynı zamanda muazzam bir besleyiciliğe sahip olur. Çünkü kavunda olmayan veya çok az olan azot ve protein peynirde olduğundan birliktelikleri ayrı bir güzelliktir.
TUZ VE KARABİBERLE KAVUN YEMEK
Avrupa’nın bazı yerlerinde olmamış kavunların üstüne tuz serperek yerler. Bu usul ishal yapmaz ve sindirimi de kolaylaştırır. Arapların bazıları ise kavuna karabiber serperek yerler ki, bunun insanı hayli gençleştirip dirilttiği iddia edilir. Arnavutların ise kavuna kırmızıbiber tuzu ekerek yedikleri söylenir.
İDRAR SÖKTÜRÜCÜ
Kavunun güzel özelliklerinden biri de idrar söktürücü oluşu ki, bu idrar kesesi ve idrar yollarını temizlemek bakımından fevkalade iyidir. Aynı zamanda böbrekleri temizler. Bel soğukluğunu giderir ki, bu da kavunun ilaç özelliklerinden biridir. Kavun yedikten sonra bir süre çok su içilmemelidir.
HANGİ KAVUNLAR YENİLMEZ?
Çok olgunlaşmış ve ekşimeye başlamış kavun ise mide ve bağırsağı bozduğu için kesinlikle yenilmemelidir. Hatta bu durum bazen kusma ve kanlı ishale bile neden olabilir.
ZAYIFLATAN KAVUN
Şişmanlık dışında bir rahatsızlığı bulunmayan ve şişmanlığı hormon bozukluğu değil de, çok yeme ve hareketsizlik yüzünden şişman olan kimseler, haftada üç gün sadece kavun yediğinde bir haftada 7-8 kilo vermesi beklenir.
KAVUNU KİMLER YEMEMELİ?
Mide hastalığı, karın ağrısı ve hazımsızlık çekenlere kavunun iyi gelmediği bilinir. Hastalıktan yeni kurtulan, özel günlerinden yeni çıkan kadınların birkaç gün çok kavun yememesi tavsiye edilir.
