Yetiştirmesi kolay, bol ve ekonomik bir besin olan maydanoz, dört mevsimde ve her öğünde yenilmesi gereken bir nebat. Ancak sofraların süsü olarak değil, ana bir besin olduğunu bilerek yenilmeli. Mümkünse -ki mümkündür- maydanozu doğramayın ve tertemiz suda iyice yıkadıktan sonra yaprağıyla ve sapıyla birlikte yiyin. İyice çiğneyin ki, her türlü besininden gerektiği kadar istifade mümkün olsun. Çünkü maydanoz tam bir C vitamini deposudur. Vücudun hemen hemen her organı için güçlendiricidir. Her türlü yemekle yenilir ki, salata özellikle de etle birlikte yenilmesi daha faydalıdır. Bir sofrada tuz yoksa o sofra eksiktir, bir de maydanoz yoksa. Maydanozun hem türleri, hem de aynı aileden farklı adla anılan türleri vardır. Maydanoz denildiğinde bahçe maydanozu anlaşılmalıdır. Ayrıca yabani maydanoz, kokulu maydanoz türleri de vardır. Rezene, baldıran ve kereviz gibi bitkiler de ailenin birer üyesidir.
BALDIRAN ZEHRİNE DİKKAT
Küçük şemsiyeler şeklinde ince ince kesik yaprakları olan maydanoz aynı zamanda çiçeğiyle de baldırana benzer. Aslına bakarsanız ikisini ayırt etmek neredeyse güçtür. Değme bitkiciler bile ayırt etmekte güçlük çeker. Bitki uzmanı Messegue, ikisi arasındaki farkı ayırt etmeyi Rus ruleti çevirmeye benzetir.
Bu benzerliği anlatmaktaki maksadımız, baldıranın zehirli olduğunu vurgulamaktır. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın pek çok konuşmasında “gerekirse baldıran zehri de içe içe bu çabayı göstereceğiz” gibi cümleler kurduğuna şahit olmuşsunuzdur. Medyada ise “baldıran yiyen falan kişi öldü” türünden haberler görürüz. Mesela 2013’de Tokat’ta, maydanoz zannederek baldıran otundan yiyen 5 çocuktan biri vefat etmişti.
NEYE FAYDALIDIR?
O, hazırlık gerektirmeyen müthiş bir iştah açıcıdır. Kansızlığı olan, uyuşukluk çeken, hastalıktan belini yeni doğrultan, güçsüz, zayıf, enerjisi düşük kimseler için bulunmaz bir nimet. Maydanozun kökü dünyada bilinen en iyi beş iştah açıcıdan biri olarak kabul edilir. Diğerleri ise rezene, yabani kuşkonmaz, su kerevizi, kuşkonmazdır.
● Muazzam bir uyarıcı olan maydanoz güçlü bir idrar söktürücüdür.
● Mikropları öldürür, terletir ve ateşi düşürür.
● Düzensiz âdet gören kadınların âdetlerini düzenli hâle getirir.
● İyi bir panzehirdir.
● Karaciğer hastalıkları, sarılık, egzama, selüloit, gut, böbrek taşı için âdeta ilaç gibidir.
● Hem kök, hem de yaprakları özellikle ödemler, kan dolaşımı bozuklukları, sindirim güçlükleri, solunum zorlukları, deri hastalıkları, kadınların akıntıları ve sancılı âdetlerinin giderilmesinde etkilidir.
● Tohumları iyi bir ateş düşürücüdür.
● Taze suyu; böbrek, idrar kesesi ve idrar yolu iltihap ve tahrişlerinde çok yararlıdır.
● Yara, bere, kesik ve morartı olan yerlere maydanoz sarılırsa hızlı iyileşmesini sağlar.
● Gözü mikroplardan arındırır. Varsa göz iltihaplarını temizler.
● Emzikli annelerin tıkanan memelerini açar, yani süt tıkanmasını giderir.
● Emziren annelerin göğüslerine ara ara maydanoz lapası sarması çok faydalıdır.
● Maydanoz losyonu saç dökülmelerini yavaşlatır ve böcek sokmalarına karşı acil müdahale aracıdır.
MAYDANOZLARI NE ZAMAN VE NASIL TOPLAMALI?
Maydanoz şubat ile ağustos arasındaki günlerde ekilir. Bitki yaprakları ve kökleri ile hayvan gübresinin olduğu funda toprağı daha çok sever. Tohumu serptikten sonra üzerini çürümüş yaprak ve benzerlerinden oluşan toprak ve kereste talaşından oluşan ince bir katla örtmeli. Yaprakları yükseldikçe, bir makasla keserek ilaç niyetine bol bol yiyin. Maydanoz kökleri bir yıllık olmadan sökülmemelidir. Bir yıldan fazla olanlar ise ilaç olma özelliğini genellikle odunsulaşarak kaybederler. Şayet tohum elde edecekseniz mutlaka iki yıldır yaşayan maydanozdan elde edin. Şayet ormandan topluyorsanız baldıran olup olmadığından emin olmalısınız. Ormana yakın bir bahçeniz varsa maydanozunuzun içine baldıranın gelmiş olma ihtimaline karşı tedbirli olun. İkisini ayırmanın en kolay yolu kokularıdır. Maydanoz kendine özgü nefis bir kokuya sahipken, baldıran çok kötü kokar.
MAYDANOZ ÇAYI
Büyük bir avuç iyi yıkanmış taze maydanoz yaprağını bir litre suya atın. Kaynatın, günde iki bardak için. Yemeklerden bir müddet sonra içerseniz sindiriminize de yardım eder. Çayının tadını güzel bulmuyorsanız bal ekleyebilirsiniz. Kuru yapraklardan elde edilecek tozu günde iki tutam için. Taze bitki suyu çıkarmışsanız günde bir bardak içebilirsiniz. Tıbbın maydanozun şifasını tam olarak keşfedebilmesi için daha çok çalışması icap ediyor.
MAYDANOZ SİZE YETER
Bahçenizde bir şey ekmek istiyorsanız ve sadece bir şey ekecek kadar yeriniz varsa o şey mutlaka ve mutlaka maydanoz olmalı. Dahası evinizde bile dört mevsim maydanoz yetiştirebilirsiniz. Çünkü maydanoz kadar iyi bir dostu her zaman bulamayabiliriz. Üstelik de bir demetini bir liraya bulabilecek kadar neredeyse beleş bir bitki.
