Yaban mersini görüş kapasitesi ile beynin algılama işlevini artırıcı, kalp ve damar hastalıklarını azaltıcı, kanseri önleyici ve yaşlanmayı geciktirici etkilere sahiptir. İngiliz savaş pilotlarına gece bombardıman uçuşlarında hedeflerini daha iyi seçebilmeleri için yabanmersini ile yabanmersini eklenmiş unlu mamuller yedirilmiştir.
Geçen hafta yabani meyvelerden çileği ele almış ve aynı ailenin diğer üyeleri ile de devam edeceğimizin sözünü vermiştik. O halde bu hafta yabanmersini ile devam edelim.
Son zamanlarda kırmızı, mavi ve siyah meyvelerin birbirinden farklı ailelerden olmalarına karşın antioksidan özellikleri nedeniyle bu meyveler şiddetli bir şekilde tavsiye edilir olmuştur. İşte kahramanımız olan yabanmersini de bunlardan biridir. Kardeşleri ise karadut, mürver, ahududu, böğürtlen, karamuk, çilek, frenküzümü, kırmızı üzüm, kara üzüm, kızılcık, kuşburnu vb’dir ki, bunlara nar ve vişneyi de ilave etmek gerekir.
Bu antioksidan etkili bitkilerin insanlarda görüş kapasitesi ile beynin algılama işlevini artırıcı, kalp ve damar hastalıklarını azaltıcı, kanseri önleyici ve yaşlanmayı geciktirici etkileri konusunda çok miktarda ilmî veri mevcut.
Bu koyu renkli meyvelerin temel bileşeni antosiyaninlerin görüşü kuvvetlendirdiği konusunda en iyi örnek olarak şu gösterilir: 2. Dünya Savaşı yıllarında İngiliz savaş pilotlarına gece bombardıman uçuşlarında hedeflerini daha iyi seçebilmeleri için yabanmersini ile yabanmersini eklenmiş unlu mamuller yedirilmiştir.
Bir kır gezisine çıktığınızı hayal edin. Aslında hayal etmeyin gidin. Gittiğinizde karşınıza çıkan yabanmersini, böğürtlen, karadut ya da kardeşlerinden ne bulursanız, elim-yüzüm, üstüm-başım kirlenecek derdine kapılmadan yiyebildiğiniz kadar yiyin. Bu, sizin uzun haftalar boyu enerji ihtiyacınızı karşılayacaktır. Bunu yaparken kırda çocuk gibi davranın, gülün, eğlenin ama o anda asla ciddileşmeyin. Fransız bitkici Messegeu diyor ki: ‘İnsanlar yalnız ve yalnız güldükleri zaman gerçekten yaşarlar ve yabanmersini yiyenlerin gülmesi, gençliğin, sağlığın gülümsemesidir.’
Yabanmersininin yaprakları ilkbaharda, meyveleri ise iyice olgunlaştıkları temmuz-eylül arasında toplanmalıdır.
Artık derin dondurucuların olduğu bir zamandayız ve böylece bu meyveler kış için de saklanabilir. Aslına bakarsanız, işsiz olduğunu söyleyen insanlar yazda kıra çıksa bu tür meyveleri toplayıp satsa, hem iyi bir gelir, hem de insanlığa muhteşem bir hizmet sunmuş olur. Bu tür kimseler bulduğunuzda emeğini vermemezlik etmeyin. Etmeyin ki, onlar için teşvik edici olsun.
YAPRAKLARI
Yabanmersini yaprakları beden için iyi bir temizleyici, idrar söktürücüdür, anti septiktir ve şeker hastaları için ilaç gibidir. Tüm organların iyi çalışmasına katkı sağlar. Özellikle öksürüğe, kusmalara, mide ağrılarına, bağırsak tembelliklerine, ishallere, idrar kesesinin kötü çalışmasına ve çocukların altlarını ıslatmalarına karşı etkili olur. Sindirim ve idrar yolunu mikroplardan temizler, kandaki şeker oranını düşürür. Bu özelliği ile yabanmersini, şeker hastaları için daha da değerlidir.
Yaprakları ağız ve ağız arkasındaki mikroplara karşı yararlıdır. Göz iltihaplarına (göz banyosu), deri hastalıklarına, yara ve yanıklara karşı losyon ve kompres biçiminde kullanılır. Kökler özellikle yaraların mikroptan arındırılmasına ve kapanmalarının çabuklaştırılmasına yardımcı olur.
MEYVELERİ
Meyveleri de yaprakları gibi toniktir, idrar söktürücüdür. Şeker hastalığına karşı önemli bir meyvedir. Antiseptik ve sindirim kolaylaştırıcı özelliği nedeniyle, en başta bağırsakların her tür enfeksiyonlar ve mikrop kapması hâdiselerinde, daha da önemlisi çocukların koli basili hastalıklarında yabanmersini vazgeçilmez bir meyvedir. A vitamini yönünden zengin olduğu için suyu, görme duyusunu güçlendirir. Havacılara yabanmersinli pasta vs yedirilmesinin nedeni de budur. Ayrıca serinletici, iç açıcıdır.
İdrar söktürücü ve idrar yollarını temizleyici olan yabanmersini meyvesi, ağız hastalıkları için muhteşem çözümler getirir. Hemeroitlere karşı kompresler, deri hastalıklarına karşı losyonlar, akıntılar ve ishal ile düzensiz bağırsak çalışmalarına karşı yapılacak lağman ve de egzamalar için el ve ayak banyoları yapılması tavsiye edilir. Meyvelerin demlemeleri sırasında buharının buruna çekilmesi durumunda beyin nezlesini giderdiği bilinir. Özellikle de içerdiği mineraller beyindeki sinir hücrelerindeki dejerenerasyonu engeller ve beyindeki nörotik bozuklukları iyileştirebilir. Alzaymır olanlar mutlaka yemelidir. Hayvanlardaki yapılan çalışmalarda tabii yaban mersininin hafıza güçlenmesi ve öğrenme kapasitelerinde anlamlı bir artışa yol açtığı gözlenmiştir.
TEDAVİ BİÇİMLERİ
Şeker hastaları, bir avuç taze ya da kurutulmuş yaprağı bir litre suya atıp kaynatıp demledikten sonra, günlük iki-üç fincan içebilirler. Bu aynı şekilde çilek yaprağı için de geçerlidir.
Gargara, losyon, lavman ve benzeri amaçlarla kullanmak içinse, iki avuç taze ya da kuru yaprağı bir litre suya atıp kaynatınız.
Dört avuç meyveyi bir litre suya atın, elde ettiğiniz karşımdan günlük altı kahve fincanı kadar içilirse bağırsak enfeksiyonlarına karşı iyi geldiği görülür.
Dizanteri ve hemoroit sıkıntınız varsa bir küçük kâse meyveyi bir litre suya atın, dizanteri için lağman yapın, hemoroitte ise pamukla üzerine koyup bekletin.
Kuru meyveler toz haline getirilip yaralara serpilise hızla iyileştikleri görülecektir. Bu tozu bal ve süt ile aldığınızda da şifâyab olacaksınız.
HİBRİT OLANINA DİKKAT!
Ne yazık ki, artan modern hastalıklara yönelik şifa bulunamaması bu tür bitkilere yönelimi artırmaktadır. Neticede de suiistimaller ortaya çıkmaktadır.
Günümüzde yabanmersini tabiî adıyla ‘likapa’ olarak bilinir. Pazarlarda gördüğünüz yabanmersininin bazıları hibritleştirilmiş yani tabii hali bozulmuş ve çiftliklerde yetiştirilen bitkidir. Yapılan çalışmalar tabiî olan ile hibrit tür arasında büyük değişim meydana geldiğini göstermiştir.
Ayhan Ercan’ın ‘Doğal Süper Gıdalar’ kitabında yabanî tür ile hibritleştirilmiş tür arasında karşılaştırma yapmakta ve şu bilgileri vermektedir:
100 gr yabanî yabanmersini besin değerleri
Tabii Hibrit
Enerji 61 kalori 57 kalori
Karbonhidrat 12,3 gr 12,3 gr
Diyet lifi 2,6 gr 2,4 gr
Şeker 6,5 gr 10 gr
Toplam yağ 0,8 gr 0,3 gr
Protein 1,2 gr 0,7 gr
A vitamini 115 IU 54 IU
C vitamini 18,3 mg 9,7 mg
E vitamini 1,7 mg 0,6 mg
K vitamini 17,2 mcg 19,3 mcg
B1 vitamini 0,1 mg eser miktar
B2 vitamini 0,4 mg eser miktar
B3 vitamini 0,6 mg 0,4 mcg
B6 vitamini 0,1 mg 0,1 mcg
Folik asit 33 mcg 6 mcg
B5 vitamini 0,3 mg 0,1 mcg
B12 vitamini eser eser miktar
D vitamini eser eser miktar
Kalsiyum 13 mg 6 mg
Demir 0,4 mg 0,3 mg
Magnezyum 7 mg 6 mg
Fosfor 29 mg 12 mg
Potasyum 75 mg 77 mg
Sodyum 6 mg 1 mg
Çinko 0,2 mg 0,2 mg
Manganez 2 mg 0,3 mg
