Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin ilk kararnamesi ile 71 kanunda değişiklik yapılarak yeni sisteme ilk geçiş yapıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Meclis’te 9 Temmuz’da yürürlüğe giren düzenlemeleri daha kapsamlı bir değişim takip edecek. 74 maddelik ilk KHK, 800 kanunda yapılacak yaklaşık 5 bin değişikliğin ilkini oluşturdu.
Yeni dönemin ilk adımı atıldı. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin ilk kararnamesi yayınlandı. 74 maddelik Kanun Hükmünde Kararnamede yeni sisteme yönelik düzenlemeler var. Kararname ile tüm Başbakanlık ve Bakanlar Kurulu ibareleri kanunlardan temizlendi. Böylece Başbakanlık resmen tarihe karışmış oldu. Bakanlar Kurulu’nun tüm yetkileri ise Cumhurbaşkanına devredildi. Kararnamedeki düzenlemeler Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 9 Temmuz Pazartesi günü yemin etmesiyle birlikte yürürlüğe giriyor. Türkiye resmen yeni sisteme geçmiş olacak.
BAŞBAKANLIK TARİH OLDU
2 Mayıs 1920’den bu yana olan Başbakanlık makamı tarih oluyor. Parlamenter Sistem yerini Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine bırakıyor. 04 Temmuz’da Resmi Gazetede yayınlanan, 74 madde ve geçici iki maddeden oluşan KHK ile 71 kanunda yer alan Bakanlar Kurulu’nun bazı görev ve yetkileri Cumhurbaşkanına devredildi. 2 Temmuz tarihli Bakanlar Kurulu kararı ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın onayı ile yayımlanan KHK 9 Temmuz itibariyle yürürlüğe giriyor.
YETKİLER CUMHURBAŞKANINA DEVREDİLDİ
KHK ile 1920’ten 1960’a kadar çıkarılmış bazı kanunlarda yer alan, “İcra Vekilleri Heyeti” ibaresi ile 1963-2017 yıllarındaki bazı kanunlarda geçen “Bakanlar Kurulu” ve “Başbakanlık” ibareleri, “Cumhurbaşkanı” ve “Cumhurbaşkanlığınca” olarak değiştirildi.
KANUNLARDA DEĞİŞİKLİĞE GİDİLDİ
Değişiklik yapılan kanunlar arasında Limanlar Kanunu, Tapu Kanunu, Afetler Dolayısı İle Alınacak Tedbirleri İçeren Kanun, Zeytinciliğin Islahı Kanunu, Deniz İş Kanunu, Uluslar Arası Teşekküllerin Kurulması Hakkında Kanun, Kara Yolu Taşımacılığı Kanunu Cezai Konularda Uluslar Arası İşbirliği kanunu da bulunuyor.
Yabancı memleketlerde tahsilde bulunan öğrencilerin daimi ve muntazam bir şekilde eğitimlerini yürütmek için o ülkelere görevlendirilen müfettişlerin masraflarını da artık Cumhurbaşkanı belirleyecek.
HÜKÜMLÜLERİN GÜNLÜK YAŞANTISI
Cezaevlerinde bulunan hükümlülerin ve tutukluların bulundukları mekanlara yatırılmasından, ortamın ısıtılması sorumluluğu cumhurbaşkanına devrediliyor. Yine hüküm ve tutukluların okutulmasından, eğitilmesine, meslek ve zanaat sahibi olmasından cumhurbaşkanı sorumlu oluyor. Ceza evinin emniyeti ve bakımından mahkumlara ait mektupların ve kendilerini ziyaret gelenlerle konuşmalarını ve dışarıyla iletişimlerinin ne şekilde düzenleneceği kontrolü cumhurbaşkanında olacak.
Hastanelerde vatandaşın imkanına sunulan radyoloji, radiyom, elektrikle tedavi ile diğer fizyoterapi kuruluşlarında kullanılan aletlerin sayılarının arttırılması ve azaltılmasına Cumhurbaşkanı karar verecek.
TARİHİ YERLERİN SULAR ALTINDA KALMAMASI
Yüksek seviye gösteren umumi ve hususi, kapalı veya akarsuların taşmasıyla su altında kalan veya su baskınlarına uğrayabilecek olan sahaların sınırları Cumhurbaşkanı kararı ile ilan edilecek. Batman Hasankeyf, Artvin Yusufeli sular altında kalmaması için başka bölgeye kaydırma çalışmalarına başlanmıştı. Buna benzer yerlerin sular altında kalmaması için karar yetkisi Cumhurbaşkanına veriliyor.
Devletçe işletilecek ormanlarla bu işletmelerin döner sermayesine ilişkin esasları yeni düzenlemeyle cumhurbaşkanı belirliyor. Genel olarak sübvansiyonlar üretimi teşvik ve idame amacıyla özel ve kamu teşebbüslerine bir karşılıkla veya karşılıksız olarak yapılan devlet yardımları olarak görülüyor.
DEPREM RİSKİ OLAN BÖLGELER
Deprem tehlikesi altında bulunan yapılan dönüştürülebilmesi ve yeni yerleşim yerlerinin belirlenmesi için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın tasarrufuna geçirilecek alanların sınırlarını cumhurbaşkanı belirleyecek. Bursa’nın Gemlik ilçesinde deprem tehlikesi altında görülüp taşınması gündeme gelmişti.
SIKIYÖNETİM’ KANUNİ OLMAKTAN ÇIKARILDI
698 sayılı KHK’da dikkat çeken bir başka husus ise, ‘sıkıyönetim’ ibaresi kanunlardan ayıklandı. ‘Sıkıyönetim’ halinin yasal, kanuni statüsü tamamen literatürden çıkarıldı.
“Ankara İmar Planı da dikkate alınarak Devlet Mazarlığı için tahsis edilecek sahanın Atatürk Orman Çiftliği içerisindeki yeri ve büyüklüğünü (yüzölçümünü) tespit etmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir. Tespit edilecek bu saha Milli Savunma Bakanlığının talebi üzerine Hazine adına tescil edilir.” Son KHK ile AOÇ üzerindeki tüm tasarruf hakkı Cumhurbaşkanına devredilmiş oldu.
SPORDA DA YETKİLİ İSİM
Sporda şiddetin önlenmesi amacıyla alınacak önlemler, bilet basımı ve satışa sunumu, spor alanlarına giriş ve çıkışlar gibi konularda yetki Cumhurbaşkanına geçiyor. En son Beşiktaş ve Fenerbahçe derbi maçında taraftarlar arasında bir takım şiddet görüntüleri ortaya çıkmıştı.
Devlet şeref madalyası, devlet övünç madalyası ve devlet üstün hizmet madalyası ile devlet nişanı, cumhuriyet nişanı ve liyakat nişanı verilecekleri doğrudan tespit edecek. Devlet şeref madalyası Bakanlar Kurulu’nun teklifi ile Cumhurbaşkanının tevcihi ile veriliyordu. Şimdi burada yetki cumhurbaşkanına geçiyor.
YENİ MİKTARI BELİRLEYECEK
Öğretmen ve eğitim uzmanı yetiştiren yükseköğretim kurumlarında parasız yatılı veya burslu öğrenci okutma ve bunlara yapılacak sosyal yardımlardan Cumhurbaşkanı sorumlu oluyor. Burslu öğrencilere verilecek burs miktarı ile parasız yatılı öğrencilere verilecek harçlıkların miktarı konusunu Cumhurbaşkanı belirleyecek.
SİGARA VE TÜTÜN MAMULLERİNİN İTHALATI
Cumhurbaşkanına devredilen bir başka başlık ise sigara ve tütün mamulleri. Türkiye’de öngörülen üretim miktarlarına ilişkin şartları yerine getirmeyenlerce yapılacak sigara ve diğer tütün mamullerinin ithalatı, ithal edilen tütün mamullerinin fiyatının belirlenmesi ve yurt içinde pazarlamasına ilişkin usul ve esaslar cumhurbaşkanına bağlı oluyor.
UZMAN YARDIMCILARINA YETERLİLİK
KHK’da yer alan ve dün itibariyle yürürlüğe giren bir başka düzenleme ile ise Erdoğan’ın yemin ettiği tarih itibarıyla ortadan kalkacak Başbakanlık merkez teşkilatına geldi. Yeni getirilen KHK kapsamında “uzman yardımcısı” kadrolarında görev yapan ve 2 yıllık süre sonunda hazırladıkları uzmanlık tezi kabul edilenlere, en az 3 yıl çalışma şartı aranmaksızın yeterlilik sınavına girme hakkı verildi.
İLK KARARNAME YENİ YAPIYA
Başbakan ve bakanlar kurulu ifadelerinin mevzuattan ayıklanmasının dışında Cumhurbaşkanlığı modelinde ön görülen 16 bakanlık, 9 kurul ve 5 ofis ile 8 başkanlık için de Cumhurbaşkanı Erdoğan, yeni sistemdeki ilk Cumhurbaşkanlığı kararnamesini hazırlayacak. Bu kararnamenin de 9 Temmuz’da yayınlanması bekleniyor.
