Cumhurbaşkanlığı Sistemi ile ilgili hazırlanan anayasa maddelerinden biri de “Milletvekili seçilme yaşının on sekize düşürülmesi”. 16 Nisan’da yapılacak referandumdan “evet” oyu çıkarsa, 2019 Genel Seçimlerinden itibaren 18 yaşından gün almış gençler de milletvekili olabilecek. Peki, gençler bu maddeyle ilgili ne düşünüyor, siyasete hazırlar mı? Milletvekili olsalardı meclise götürecekleri ilk teklif ne olurdu? Gerçek Hayat olarak mikrofonu gençlere uzattık ve bu madde hakkında düşüncelerini sorduk.
Fatih Enderun’dan çıktı, peki ya biz?
Osman Çelebi (21)
18 yaş, teoride ideal bir yaş olsa da dünyadaki örnekleri çok verimli değil. Bence Türkiye’nin 18 yaşında seçilme hakkını kullanmasına uzun yıllar var. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gençler üzerinde görüşleri etkili ama sokaklara indiğimiz zaman günümüz gençlerinin bazı değerlerden uzaklaştığını görüyoruz. Tarihsel dinamikleri kullanma sorunu yaşıyoruz. Evet, bu topraklardan bir Fatih Sultan Mehmet çıktı ama nasıl çıktı? Onu çıkaran bir Enderun sistemi vardı. Bugün baktığımız zaman öğrenciler daha ucuz bir eğitim alıyor. Gençlere önce politik kimlik verdiğimiz için hayatta karşılaştığı zorluklar karşısında çöküyorlar. Bu toprakların genetik yapısını anlayan bireyler yetiştirmemiz gerekiyor. Sonra onun adını Selahaddin, Fatih koyarız. Milletvekili olsaydım ilk sunacağım teklif, mülteciler için bir bakanlık kurulmasını teklif ederdim. Çünkü bu ülkeye gelen bir daha gitmez. O yüzden bir adaptasyon sürecinden geçmeleri gerekiyor. Bu süreci daha sağlıklı atlatabiliriz.
Senanur Aydın (17)
Milletvekili seçilme yaşının 18’e düşürülmesini destekliyorum. Gençlerin siyasete katkı sağlayacaklarını düşünüyorum. Çünkü bu yaş arasındaki insanlar için yararlı olan şeyleri ancak bizim yaşlarımızda bir insanın tamamıyla düşünebileceğine ve daha rahat empati kurabileceğine inanıyorum. Her ne kadar ailelerinin siyasetle ilgili düşüncelerini kavrayarak büyüseler de zamanla kendini geliştirmiş, gerekli araştırmaları yapmış olarak siyasete atılabilirler. Milletvekili olsaydım; meclise sunacağım ilk teklif çocuk gelin ve cinsel istismara uğrayan kadınlara karşı verilen hapis cezalarının yükseltilmesi olurdu.
***
Genç neslin önü açılacak
Nur Bozkurt (18)
Aslında biraz erken bir yaş, çünkü biz gençlerin çoğu 18 yaşına kadar herhangi bir yerde çalışmadı bile. Olay bundan ibaretken, 18 yaşındaki biri kendine nasıl bakacağını tam olarak bilmezken koca bir devleti nasıl yönetebilir? Bence gençler siyasete hazır değil. Çoğu farklı görünmek için birkaç arkadaşına uyarak bir şeylerle ideolojisini şekillendirmeye çalışıyor. Partiler hakkında iyi-kötü hiçbir fikirleri yokken akıllarına geleni hiç düşünmeden söylüyorlar. Bence gençlik siyasete hazır değil.
Şule Özbay (20)
Gençlerin artık klavye başından kalkıp gerçek hayatın içinde olması gerekiyor. Bu da önlerine set çekerek değil, onlara fırsat sunularak gerçekleşebilir. Fırsatları olsun ki kendilerini geliştirsinler. Doğru bir karar olduğunu düşünüyorum. Meclis fikirlerini daha özgürce ifade edebilecekleri platform bizler için. Ayrıca genç neslin önü açılacak. Bağımlı fikirlerden sıyrılıp daha yenilikçi fikirlerin türeyebileceğine inanıyorum.
***
NASA 12 yaşındaki çocuktan faydalanıyor
Nurettin Karaduran (20)
Gençlerin arasında illâ ki yetenekli insanlar vardır. Güzel bir gelişme olduğunu düşünüyorum. Bu ülkede yetenekleri olup da görülemeyen birçok genç var. Bu uygulama sayesinde genç kitlenin de önünün açılacağını inanıyorum. Türk gençliğinin tamamen olmasa da bir kısmının siyasete hazır olduğunu düşünüyorum. Parti teşkilatları da kısmı tespit ederek ülkeye katkı sağlayacaklardır elbet.
Ekrem Erdoğdu (20)
Gençlere yönelik güzel bir gelişme. Elbette milletvekilinin tecrübeli olması gerekir ama 18 yaşındaki biri kendini geliştirmişse, birikimi varsa neden olmasın. Eğer bir ışık varsa o gençte meclisteki diğer tecrübeli isimler de elbette yardımcı olacaktır. Bana göre yaş problem değil. Bugün NASA’da 12 yaşında çocuk kullanılıyorsa 18 yaşındaki biri neden olmasın mecliste.
***
Milletvekili olacak kadar olgun değiliz
Yahya Numan Erkan (18)
18 yaşında bir bireyin meclise katkı yapacağına ihtimal vermiyorum. Tecrübeden yoksun biri, hayata atılmamış. Bence yerinde bir karar değil. Kendimden örnek vermek gerekirse genç nesil siyasetle ne kadar içli dışlı? Velev ki olmak istiyor. Hangi amaçla? Maaş için de bu yola başvurabilir. Tabi parti teşkilatlarının da ona göre genç adayı incelemesi gerekiyor.
İbrahim Şahin (18)
Bence gençler siyasete hazır değil. Henüz 18 yaşında kendi ayaklarının üzerinde duramayan bir bireyin, milleti ayakta tutmasını beklemek anlamsız geliyor açıkçası. Çok erken olduğunu düşünüyorum. Ben 18 yaşında bir Türk genciyim ve yaşıtlarıma baktığım zaman %90’lık bir kısım kulaktan dolma bilgilerle siyasetten bahsediyorlar.
Şevval Gökteke (20)
Kendimden örnek vermek gerekirse milletvekili olma kapasitesinde biri olduğumu düşünmüyorum. O sorumluluğu kaldırabilecek biri olduğumu sanmıyorum. Benim yaşımda biri bu sorumluluğu kaldırabilir mi emin değilim. 18 yaş uygun değil bence. Ama anayasanın diğer maddeleriyle ilgili hiçbir sıkıntım yok.
***
Mecliste gençler de olmalı
Ömer Faruk Erdi (18)
18 yaşında bir vatandaş olarak bu maddeyi önemsiyorum. Çünkü bizden birinin mecliste bizi temsil ediyor olması çok güzel. Bizi ancak biz anlayabiliriz. Yetişkinler de gençlik çağındaydılar ama genç olduklarını unutmuşlar sanırım. Çünkü bizim problemlerimizi çözemiyorlar. Eğitim konusu en büyük problem meselâ. Müfredat değişiyor, sınav sistemi allak bullak. Her yıl bu çileyi çeken biziz. Buna benzer bize ait sıkıntıları mecliste dile getirecek akranlarımız olacaktır diye tahmin ediyorum.
Dilan Uzun (18)
Bence Türk gençliği siyasete hazır. Hazır olmasa bile mecliste bulunmaları deneyim kazanmaları için önemli bir yer olduğunu düşünüyorum. Ayrıca genç neslin de söylemesi gereken mevzular var. Yetişkinlerin göremediği mevzular. O açıdan olumlu bir gelişme olarak görüyorum.
Hilal Kayhan (18)
Ben olumsuz düşünüyorum, erken bir yaş bence. 18 yaşındaki insanların yeterince tecrübeli olduğunu düşünmüyorum. Meclise ne katkı sağlayabilirler? Lise mezunu ya da üniversite öğrencisi bir birey, bu hayatta ne gördü ki ülkeyi yönetebilsin.
***
Seçme hakkı varsa seçilme hakkı da olmalı
Yusuf Yılmaz (18)
18 yaşında bir birey, Cumhurbaşkanı’nı, Başbakanı’nı seçebiliyorsa kendisinin de milletvekili olarak mecliste konuşma hakkı vardır. Ben bu açıdan olumlu buluyorum. Beni rahatsız eden durum, milletvekili sayısının artırılması, bu çok büyük bir maliyet. Asgari ücrete 100 lira zam yapınca ekonomi zarara uğruyor ama milletvekiline gelince çok rahat hareket edebiliyorlar. Milletvekili olsam ilk yapacağım iş, milletvekili sayısını düşürmek olmasa da ya asgari ücrete zam teklifi yapmak ya da halktan alınan vergileri düşürmek olurdu.
Hakan Hiçyılmaz (21)
Milletvekili olsaydım meclise ilk teklifim çocuk esirgeme kurumlarının sayılarını artırmak olurdu. Ayrıca çocukların 18 yaşında sokağa terk edilmesine de karşıyım. Üniversiteyi kazanana burs imkânı sağlanıyor. Konaklamada da sıkıntı yok, bu güzel ama ya üniversiteyi kazanamayan? Eline mesleğini alamayan sokaklara terkediliyor. Çocuk kurumunda gün yüzü görmemişse, iyi bir eğitim alamamışsa çıktıktan sonra her türlü suça bulaşabilir.
Ali Haydar (21)
Bir ülkeyi yönetebilecek, karar verebilecek kapasitede olacağını sanmıyorum. Ama “akıl akıldan üstündür”, böyle bir deyim de var. Fatih Sultan Mehmet Han genç yaşta İstanbul’u fethettiyse, neden olmasın? Meclistekilerini görüyoruz, bazıları 50-55 yaşında ama hâlâ konuşmasını bilmiyor. Bu biraz da yaşa değil, akla bakıyor aslında. Milletvekili olsaydım, Doğuya yatırım yapılması için teklif sunardım. Belki terör eylemlerinden dolayı yapılamıyor gibi görünse de aksine teröre inat o bölgenin kalkınması için çalışmalar yürütürdüm.
***
15 Temmuz’da vatana sahip çıktık
Hatice Tekin (20)
Büyüklerimiz eskiden darbeleri gördü. Darbe olursa ne olacağını biliyordu. Yeni neslin böyle bir olaydan haberi yoktu. Genelde herkes hayatı tozpembe görüyorduk. Ama 15 Temmuz sürecinde gençlerin vatanını ne kadar çok sevdiğini, tankların altına yatabilecek kadar bu ülkeye bağlı olduğuna şahit olduk. Türk milleti haricinde hangi ülkenin evladı böyle bir şeye girişir? Bu kadar devletine, milletine bağlı gençlerde açıkçası ışık görüyorum. Bence yerinde bir karar.
Osman Şerif Karpuz (18)
Milletvekili olsaydım, ilk yapacağım şey klişe olacak ama asgari ücreti artırmak olurdu. Bu ücret makul bir ücret değil. Ya da halktan alınan vergileri düşürmek olurdu. Halkın üzerine çok gidiliyor. Enflasyonmuş, tüfeymiş… Bunların hepsi bizim cebimizden çıkıyor.
Mazhar Çobanoğlu (18)
18 yaşında bir insanın olgun bir kafayla hareket edeceğini sanmıyorum. Çünkü hayata dair bir şey yaşamadı ki ülke yönetmeye, ülke adına karar verme yetkisine sahip olsun. Çok mantıklı bir karar değil. Çoğu gencimiz hayatı kolay sanıyor. Ama o yaştaki biri hayatın zorluklarını görmeden de en zor göreve getiriliyor. Daha kendi ayakları üzerinde duramayan birinden bahsediyoruz.
***
Fikri olan insan bunu göze alır
Yusuf Budaklı (18)
Güzel bir uygulama, zamanın gençleri artık daha erken yaşlarda bilinçlenmeye başladı. Yeniliklere daha çabuk adapte oluyor. Genç yaşta milletvekili olan birisi yenilikleri daha çok yayabilir. Daha çok topluma entegre edebilir. Kuşak farkları aritmetik olarak değil, geometrik olarak ilerliyor. Zamanla fark çok açılıyor. Gençlere genelleyemeyiz. Bazıları hayatı tozpembe görüyor, bazıları gerçekten iyi siyaset yapıyor. Aslında yapamayacak insan milletvekili olmaya kalkmaz. Fikri olan insan bunu göze alır. Milletvekili olsaydım, köy enstitülerini yeniden açmak ve kentsel dönüşümü hızlandırmak için adımlar atardım.
Edanur Tardu (18)
Milletvekili olsaydım, ilk aklıma gelen eğitim alanında yeni ve değiştirilemez düzenlemeler getiren bir yasa çıkartırdım. Şu anda okuyorum ve sürekli yeni yönetmelikler, müfredatlar getiriliyor. Yıllardan beri farklı düzenlemelerle eğitimin problemlerini çözmeye çalışıyor. Ama gel gör ki bu zamana kadar çözümden çok yeni yeni sorunlarla karşılaşıyoruz. Ayrıca üniversiteye girişte haksızca verilen ya da alınan ek puanlar var. Onlarla ilgili düzenlemeler getirirdim.
Semiye Magdır (18)
Milletvekili yaşının 18’e düşürülmesi günümüz şartlarına göre mantıklı gelmiyor ama gerçekten vatanını seven, neyi niçin yaptığını bilen genç bir kitle de var. 15 Temmuz’da bunun örneklerini gördük. Yani adayların iyi bir süzgeçten geçirilmesi gerekiyor. Parti sadece “genç milletvekili adayı gösterdik” diye aday göstermemeli. Hakikaten adaylarda ışık olan, ülkeye gerçekten katkı sağlayacağı inanılan gençlerin gösterilmesi gerekiyor. Milletin vekili olmak kolay bir iş değil.
***
Gençler ön planda olmalı
Samet Erkoyuncu (18)
Gençlerin daha çok ön planda olmaları gerekir. Bu zamana kadar hep geri planda kaldık. Bizim hakkımızda kararlar alınıyor ama bize sormuyorlar, “Sizin derdiniz ne” diye. Bırakın da gençler kendi kendilerini temsil etsin. Batı’yı övmek gibi olmasın ama bu konuda onlar bizden iyiler. Gençlerine önem veriyorlar. Bence geç bile kalınmış bir adım.
İbrahim Aslan (20)
Bu yaşlarda gençlerin siyasete atılması çok erken. Bu dönemde kanları kaynıyor, tecrübeleri de yok. Seçilme yaşının en az otuz olması gerekir. Kısacası Türk gençliği siyasete hazır değil, zihinleri başka yerde. Gerçi kimi milletvekillerinin de işlerini hakkıyla yaptıklarını söyleyemeyiz. Gereksiz telefon faturalarını hatırlayın. Bunların hepsi senin-benim cebimden çıkıyor. Ayrıca kürsüyü işgal etmeler, kavgalar… Milletin vekili böyle mi olur?
***
Hayat oyun ve eğlenceden ibaret değil
Cem Kızıltaşoğlu (17)
Bence çok erken, 25 yaş makul olanı. Gençlerdeki zihniyet çok farklı. Hayatın eğlenceden ibaret olduklarını sanıyorlar. Hadi diyelim milletvekili oldu, ne kadar ön planda olacak. Yaş itibariyle “dikkat çeken isim” olarak mecliste ismi geçecek. Ülkeye de katkı yapacaklarından şüpheliyim.
Kadir Barbaros (20)
Artık eski zihinler istirahat etmeli, gençlerin önü açılmalı. Yeni, farklı fikirler de sunabilir gencimiz. Ayrıca partiler, genç adayları gösterirken yoldan geçen birini göstermeyecek herhâlde. Aday da o kapasite var ki o genci gösterecekler. Ayrıca gençlerin mecliste bulunmaları da mecliste kimi zaman tanık olduğumuz saygısız hareketlere de engel olmasını sağlayabilir.
Arda Aygün (17)
Bence seçilme yaşı en az 22 olmalı. Çünkü bir insanın ruhen ve bedenen gelişme gösterdiği dönem, 15-20 yaş. Bu yaşta ülke adına karar vermede sağlıklı hareket edemeyebilir. Değişken fikirler gösterebilir, net tavır ortaya koymaktan çekinebilirler.
Aleyna Özbey (17)
Milletvekili olsaydım meclise teklif edeceğim ilk öneri, hayvan hakları üzerine olurdu. Hayvanların daha korunaklı barınaklarda yaşamaları gerektiğini düşünüyorum. Ülke olarak bu konuda çok zayıfız. Hayvanlar her geçen gün ya zehirlenerek öldürülüyor ya da şiddete maruz bırakılıyor. Ayrıca yeteri kadar mama takviyesi de yapılmıyor.
