Sıradan bir yaz akşamı gibiydi. Her zamanki gibi bir hafta sonu, bir Cuma gecesi… Kimimiz bir akraba düğününde halay çekiyor, kimimiz sahil kenarındaki banka oturmuş çay içiyorduk. O gece, tarihimizdeki en ağır ihanetlerden birine uğrayacağımızı bilemezdik. Dış güçlerin maşası bir ihanet örgütünün, millet iradesine savaş uçaklarıyla, tanklarla, zırhlı mermilerle pranga vurmaya kalkacağını tahmin edemezdik. Fakat yeri geldiğinde elini, kolunu veren, yeri geldiğinde babasını, kardeşini, kendisini feda eden bu millet, özgürlüğünü feda etmedi. 250 kişi eksik olsak da, o kara gecenin şafağı, zaferle aydınlandı.
Halkın yazdığı destanın üstünden bir yıl geçti. Yaralarımız henüz kabuk bağlamadı ama kanıksadık. Belki de gece meydanda nöbete, gündüz işe giden insanların mütevaziliği ile yaptıklarımızı önemli bulmadık. Fakat asıl şimdi üstümüze düşen bir görev var: 15 Temmuz gecesinde damarlarımızda dolaşan o ruhu yaşatmak. 15 Temmuz’u unutmamak, unutturmamak. Bu duygularla yaşadık 15 Temmuz’un ilk yıl dönümünü.
15 Temmuz anma etkinlikleri tüm yurtta, vatanımızı borçlu olduğumuz şehitleri ziyaretle başladı. İstanbul, Ankara’da ve memleketlerinde defnedilen 15 Temmuz şehitlerinin yanı sıra, daha önce vatan savunmasında şehit düşenler de unutulmadı. Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, darbeci general Semih Terzi’yi öldürerek darbenin başarısız olmasında önemli rol oynayan kahraman Astsubay Ömer Halisdemir’in kabrine gitti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Binali Yıldırım da şehitlerin kabirlerini ziyaret ettiler.
Dualar hatimler
O gece darbe girişiminin en yoğun olarak yaşandığı iller Ankara ve İstanbul’du. Diğer illerde de halkımız hain saldırıya karşı sokağa çıkıp meydanları doldurmuştu ama Ankara ve İstanbul’da olanlar üzerlerinden F16’lar, yollardan tanklar geçerken birebir yaşamışlardı işgal girişimini. Bu nedenle Ankara ve İstanbul’daki etkinlikler daha yoğundu. 11 Temmuz gününden başlayarak darbe girişimine direnişin sembol mekanlarından TBMM, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi, Gölbaşı Özel Harekat Daire Başkanlığı, Özel Kuvvetler Komutanlığı, Kahramankazan ilçesi, 15 Temmuz Kızılay Milli İrade Meydanı, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Marmaris’te kaldığı otel, Yenimahalle’deki MİT kampüsü, Çankaya Köşkü, Emniyet Genel Müdürlüğü, Genelkurmay Başkanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, TRT ve TÜRKSAT’ta anma etkinlikleri düzenlendi.
Türkiye’nin şah damarı
15 Temmuz günü İstanbul’daki anma etkinliğinin merkezi 34 kişinin şehit edildiği 15 Temmuz Şehitler Köprüsü oldu. Önce Kısıklı, Çengelköy ve Altunizade olmak üzere 3 farklı noktada toplanan vatandaşlar, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’ne doğru “Milli Birlik Yürüyüşü”nü başlattı. Bu esnada 15 Temmuz darbe girişimi gecesinde askeri araçların kışlalardan çıkışı engelleyen ve sembol olan kamyonlar, dev Türk bayrakları ile kornalar çalarak 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nden geçti. Bayrağını kapan yola dökülmüştü. Yoğun ilgi nedeniyle köprü girişi ve köprüye ulaşan yollar kırmızıya boyandı. Birçok kişi bu görüntüyü bir atardamara benzetti. Belki de Türkiye’nin şah damarıydı. Alana kurulan platformdaki dev ekrandan da şehitlerin fotoğrafları yansıtıldı. Törene katılanlar Türk bayrağı yanında 249 şehidin de resimlerini taşıdı.
İsimleri tek tek okundu
Cumhurbaşkanı Erdoğan da eşi Emine Erdoğan ile birlikte Kısıklı’daki konutundan ayrılarak, Milli Birlik Yürüyüşü’ne katıldı ve tören alanına geldi. Başbakan Binali Yıldırım ise Çengelköy’deki Vahdettin Köşkü’nden yürüyüşe katıldı. Saygı duruşu ve İstiklal Marşı okunmasıyla başlayan 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü Anma Töreni Kuran-ı Kerim Tilavetiyle devam etti.
15 Temmuz belgeselinin gösteriminin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan halka hitap etti. Törende 250 şehidin isimleri tek tek okundu ve saygı ışıkları yakıldı. 15 Temmuz şehitlerini temsilen yapılan “Şehitler Makamı” anıtının da açılışı yapıldı. Hilmi Şenalp’in mimarlığını yaptığı, Hüseyin Kutlu’nun hatlarını yazdığı anıt, beşgene oturan bir kubbe. 5 köşesinde ise 5 adet kemer bulunuyor. Kubbenin çevrelediği mekanın tam merkezinde ise canlı olan her şeyin sudan yaratıldığına işaret eden küçük bir havuz yer alıyor. Ziyaretçiler, anıtın içinde oturup her an hafif bir sesle okunacak salayı dinleyip, dua edebilecek.
Semada direniş selaları
15 Temmuz gecesi İstanbul’un birçok semtinde de Kur’an tilaveti, dualar, ilahilerle şehitler anıldı ve meydanlarda sabaha kadar nöbet tutuldu. İstanbul Büyükşehir Belediyesinin de bulunduğu Saraçhane’de görüntülerin binalara yansıtılması yöntemiyle “video mapping” gösterisi gerçekleştirildi. Atatürk Havalimanı, Kısıklı, Çengelköy, CNN Türk, Saraçhane, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Vatan Caddesi, Esenler, Türk Telekom ve Borsa İstanbul binası anma etkinlikleri gerçekleştirilen mekanlardı.
15 Temmuz gecesinin en akılda kalan olaylarında biri de hiç şüphesiz halkı darbeye, işgale karşı direnmeye çağıran selalardı. Bu yıl da saatler gece yarısını gösterdiğinde ise tüm camilerden selalar okunmaya başladı. Gece boyu aralıklarla devam eden selalar, 15 Temmuz gecesinin tüyler ürperten atmosferini yeniden yaşattı.
İlk bombanın düştüğü an
Ankara’da ise 15 Temmuz günü Meclis Genel Kurulu, saat 13.00’te özel gündemle toplandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Meclis Özel Oturumu’nda vatandaşlara hitap etti. Akşam 15 Temmuz Kızılay Milli İrade Meydanı’ndan TBMM’ye “Milli Birlik Yürüyüşü” yapıldı. Şehit yakınları ve gazilerin katıldığı yürüyüş, okunan selalarla başladı. Ulus’tan ve Kızılay’dan hareket eden kortej saat 01.00 sıralarında TBMM’ye ulaştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, İstanbul’daki etkinliklerin ardından Ankara’ya geçti ve Meclis’e ilk bombanın atıldığı saat 02.32’de bir konuşma yaptı. Daha sonra Külliye’ye geçen Erdoğan burada da halkla buluştu. Beştepe Millet Camisi’nde sabah namazını kılan Erdoğan, 15 Temmuz Şehitler Abidesi’nin açılışını gerçekleştirdi. 15 Temmuz Şehitler Abidesi’nin dört yanında tek bayrak, tek millet, tek vatan ve tek devlet yazıları yer alıyor. Anıttaki ‘tek vatan’da büyük Türk bayrağı ve 81 ilin ismi, ‘tek bayrak’ta ay yıldız, ‘tek millet’te 81 insan figürü ve ‘tek devlet’te de Cumhurbaşkanlığı forsu ile 16 Türk devletini temsil eden 16 yıldız bulunuyor.
Hatimler bağışlandı
81 ilde gerçekleştirilen anma etkinliklerinin en güzel yanı, şehitlerimiz için indirilen hatimler, edilen dualar, okunan ilahiler oldu. Kim bu şekilde anılmak istemez ki! Zaten kendilerine her zaman dua edilen şehitler için hatimler indirildi. 14 Temmuz günü 81 ilde okunan hatmi şeriflerin duası Ankara’da Millet Camisi’nde yapıldı. Tunceli’de ise Kur’an-ı Kerim tilaveti ve duaların yanı sıra bir cemevi dedesi de dua okudu. Kocaeli’nde Türkiye’nin farklı illerinden gelen 249 hafız, Türk bayrağı koreografisiyle şehitler için yaptıkları hatimlerin son cüzünü okudular.
İlk olarak şehitlerimize koştuk
15 Temmuz anma günü pek çok ilde şehit mezarları ziyaretiyle başladı. Eller semaya açıldı, gözyaşları toprağa düştü. Ankara’da şehit düşen ikiz polisler Ahmet ve Mehmet Oruç Adana’da, Ankara’da Özel Harekat Merkezi’ne düzenlenen saldırıda şehit düşen polis memuru Turgut Solak Balıkesir’de, Ahmet Özsöy Amasya’da, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın oteline düzenlenen saldırıda şehit olan polis Nedip Cengiz Eker Aydın’da, Barış Efe ve Metin Arslan Karabük’te, Ankara Gölbaşı Özel Harekat Merkezi Askeri Lojmanları Mescidinde imam olarak görev yaparken şehit olan Mustafa Yaman Bartın’da, polis Ferhat Koç Tokat’da, Recep Gündüz Erzincan’da kabirleri başında anıldı. Burdur’da ise şehit Ömer Halisdemir’in kız kardeşi Elif Serin ve Şehit Polis Memuru Akif Altay’ın ailesine bayrak ve fotoğrafları hediye edildi.
Zaferi kuma bile yazdık
15 Temmuz’un unutulmaması için ülkenin dört bir yanında da anıtlar yapıldı, cadde ve sokaklara, şehitlerin isimleri verildi. Kastamonu’da 15 Temmuz anma etkinlikleri çerçevesinde Ömer Halisdemir Parkı, Antalya’da ise 15 Temmuz Şehitleri Caddesi ve Şehit Ömer Halisdemir Caddesi’nin açılışları yapıldı. Adana, Artvin, Şanlıurfa, Balıkesir, Bilecik, Bursa, Kocaeli, Denizli ve Erzurum’da 15 temmuz anıtlarının açılışları gerçekleştirildi. Antalya’da ise bu yıl 11’incisi düzenlenen Uluslararası Antalya Kum Heykel Festivali’nde 15 Temmuz darbe girişiminin anısına 250 ton kum kullanılarak yapılan “Demokrasi ve Şehitler Anıtı” adı verilen heykelin açılışı yapıldı. Festival alanının girişinde sergilenen heykelde, bir tankı ezen ve Türk bayrağı taşıyan eller bulunuyor.
Türkiye sabaha kadar uyumadı
Tüm Türkiye 15 Temmuz’un yıl dönümünde sabaha kadar ayakta, meydanlardaydı. Vatandaşlar bir araya gelerek başladıkları yürüyüşleri meydanlarda sabahlayarak sonlandırdı. Meydanlarda sabaha kadar sinevizyon ve mehter gösterileri, fotoğraf sergileri, marşlar, ezgiler, konuşmalar gerçekleştirildi, şiirler ve dualar okundu. Gün içinde de üniversitelerde paneller yapıldı. Bartın’da “Şehitler Hatıra Ormanı’na fidan dikildi. Çorum Belediyesi ise inşa edeceği 15 Temmuz Şehitleri Müzesi’nin temelini attı. Eskişehir’de ise camilere 15 Temmuz’la ilgili mahyalar asıldı. Osmaniye’deki etkinliklerde Devlet Bahçeli Meydanı’nda 249 kişi taşıdıkları Türk bayraklarıyla Türkiye koreografisi oluşturdu. Birçok ilde ise 15 Temmuz için spor etkinlikleri ve müsabakaları yapıldı. Farklı bir etkinlik olarak dağ tırmanışları da gerçekleştirildi. Erzurum Palandöken ve Bursa Uludağ’a yapılan tırmanışlar bunlardan ikisiydi.
***
Brüksel’de demokrasi nöbeti
15 Temmuz için yurt dışında da etkinlikler, sergiler ve anma törenleri düzenlendi. Hafta boyunca 136 ülkedeki 226 temsilcilikte anma törenleri yapıldı, büyükelçi ve başkonsoloslar medya temsilcileriyle buluştu. Yurt dışındaki temsilciliklerde anma defterleri açıldı, birçok ülkede cuma hutbelerinde 15 Temmuz şehitleri için dua edildi. Büyükelçilikler ve başkonsoloslukların himayesinde fotoğraf sergileri açıldı.
Türkiye’nin Saraybosna Büyükelçiliği himayesinde fotoğraf sergisi açıldı ve 15 Temmuz’da “15 Temmuz Demokrasi Koşusu” düzenlendi. Arnavutluk’un başkenti Tiran’daki Kongre Sarayı’nda TİKA ve Yunus Emre Enstitüsü’nün iş birliğiyle düzenlenen anma etkinliğine ise 2 bin 500 kişi katıldı.
Dualar Türkiye için
Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da, Belgrad Büyükelçiliği tarafından kentin en tarihi ve turistik yerlerinden Kalemeydan’da 15 Temmuz fotoğraf sergisi düzenlendi. Sırbistan’daki camilerde 14 Temmuz Cuma günü okunan hutbelerde darbe girişimi kınandı ve şehitler için dua okundu. Yeni Pazar kentinde ise TİKA tarafından yaptırılan Demokrasi Parkı’nın açılışı gerçekleştirildi.
Karadağ’daki mevcut camilerin tamamında 14 Temmuz günü okunan cuma hutbesinde, 15 Temmuz hain darbe teşebbüsü konusu işlendi. Hırvatistan İslam Birliği tarafından 14 Temmuz günü cuma namazında 15 Temmuz şehitleri anısına mevlit okutuldu ve Kur’an-ı Kerim tilaveti yapıldı.
Azarbeycan’da 14 Temmuz günü kılınan cuma namazında okunan hutbede 15 Temmuz ve şehitler anıldı. 14 Temmuz akşamı ise Bakü Büyükelçiliği tarafından bir anma etkinliği düzenlendi. Akademik Dram Tiyatrosu’nda düzenlenen anma etkinliğine Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev katıldı. Etkinlikte Cumhurbaşkanı Aliyev’in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a gönderdiği 15 Temmuz’a ilişkin mektup okundu. Bakü’nün en büyük camisi Haydar Mescidi’nde de bir etkinlik vardı. Kafkas Müslümanları İdaresi tarafından 15 Temmuz şehit ve gazilerini anmak üzere düzenlenen etkinlikte, şehit ve gaziler için Kur’an-ı Kerim ve dualar okundu.
Zeynep Sağır’ın adı Kuveyt’te
Bern Büyükelçiliği tarafından gerçekleştirilen anma etkinlikleri kapsamında Emniyet Genel Müdürlüğü gazilerinden Eraslan Er ve Gökhan Özken, 11 Temmuz günü Zürih’te 15 Temmuz gecesi yaşadıklarını anlattılar. Köstence Başkonsolosluğu ise anma için sporu seçmişti. TİKA tarafından inşa edilen Şehit Ömer Halisdemir Spor Kompleksi’nde dostluk maçı gerçekleştirdi. Kuveyt Büyükelçiliğinde daha önceden ataşe sıfatıyla görev yapan ve 15 Temmuz’da şehit olan Komiser Zeynep Sağır’ın adı, büyükelçiliğin bir salonuna verilerek açılışı yapıldı. Avrupalı Türk Demokratlar Birliği Gençlik Kollarından yaklaşık 75 kişilik bir grup, 15 Temmuz gecesi Brüksel Büyükelçiliği önünde demokrasi nöbeti tuttu.
