Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde, 1999 seçimlerinden bu yana ilk kez 8 siyasi parti temsil edilecek. Meclis’te grup kuran 5 partinin yanı sıra, bu partilerin listelerinden aday olarak meclise giren 3 partinin temsilcileri siyasi iradeyi yansıtacak. 8 Temmuz’da açılacak meclis için hazırlıklar tüm hızıyla devam ediyor. Milletvekilleri 5 Temmuz’da kesin sonuçların açıklanmasının ardından yemin ederek görevlerine başlayacaklar.
24 Haziran seçimleri ardından milletvekili sayısı 600’e yükselen TBMM’de dengeler yeniden oluştu. Yeni sistemle beraber meclisteki parti sayısı çoğaldı. 1999 yılından sonra ilk kez mecliste AK Parti, CHP, MHP, HDP ve yeni dönemde kurulan İYİ Parti olmak üzere, 5 parti aynı anda bulunacak. Meclise bu dönemde; AK Parti yüzde 42,56 oy alarak 295 milletvekili, CHP yüzde 22,64 oy alarak 148 milletvekili, HDP yüzde 11,7 oy alarak 67 milletvekili, MHP yüzde 11,1 oy alarak 49 milletvekili, İYİ Parti de yüzde 9,96 oy alarak 43 milletvekili ile girmeyi başardı. Bunun yanı sıra bu 5 partinin listelerinden aday gösterilerek meclise giren Demokrat Parti, Saadet Partisi ve Büyük Birlik Partisi adayları da bulunuyor. Bu da 10 siyasi partinin temsil edildiği 1999 genel seçimlerinden bu yana ilk kez en fazla siyasi partinin temsil edildiği meclis olacak.
YILLAR SONRA TBMM’YE GİRDİLER
Büyük Birlik Partili isimler AK Parti listelerinden, Demokrat Parti’li isimler İYİ Parti listelerinden, Saadet Parti’li isimler ise CHP listelerinden TBMM’ye girdi. Demokrat parti Genel Başkanı Gültekin Uysal, İYİ Parti’nin Afyonkarahisar listesinden seçildi. Büyük Birlik Partisi lideri Mustafa Destici ise AKP’nin Ankara listesinden meclise girdi. Saadet Partisi ise TBMM’ye CHP içindeki “Saadet kontenjanı” ile iki milletvekili çıkardı. Konya 2. sıra adayı Abdulkadir Karaduman ve İstanbul 3. Bölge 9. sıra adayı Nazır Cihangir, CHP çatısı altında meclise girdi. Yeni parlamentoda 8 siyasi partiden 5’inin genel başkanı görev yapacak.
10 SİYASİ PARTİ VARDI
1999 genel seçimlerinde DSP yüzde 22,1 oy oranıyla 136 milletvekili, MHP yüzde 17,9 oy oranıyla 129 milletvekili, FP ise yüzde 15,4 oy oranıyla 111 milletvekili, ANAP yüzde 13,2 oy oranıyla 86 milletvekili, DYP ise yüzde 12 oy oranıyla 85 milletvekili kazanmıştı. Daha sonra DSP’den ayrılan bazı milletvekilleri, yeni kurulan Yeni Türkiye Partisi’ne (YTP) geçti. Fazilet Partisi’nin kapatılmasının ardından FP’li milletvekilleri, yeni kurulan AK Parti ile Saadet Partisi’ne geçti. Bazı milletvekilleri ise ÖDP, Yurt Partisi ve BBP’ye katıldı. Böylece 21. Dönem mecliste temsil edilen toplam 10 siyasi parti olmuştu.
RENKLİ GÖRÜNTÜLERE SAHNE OLACAK
27’nci dönem parlamentosu bu dönem renkli görüntülere sahne olacak. Eski sporcular, Mehmet Ağar ve Bülent Arınç’ın oğulları da var yeni parlamentoda, cezaevinden milletvekili seçilenler de. Meclisin en yaşlı ismi CHP’nin Antalya Milletvekili Deniz Baykal. En genç ismi ise AK Parti’nin 22 yaşındaki vekili Rümeysa Kadak oldu.
SPORCU VEKİLLER
Eski motosiklet yarışçısı Kenan Sofuoğlu AK Parti Sakarya milletvekili, eski milli futbolcu Alpay Özalan AK Parti İzmir milletvekili olarak seçildi. Geçtiğimiz dönemde MHP milletvekili olan eski milli futbolcu Saffet Sancaklı da yine MHP Kocaeli milletvekilliği görevini sürdürecek.
CHP YENİ İSİMLERİ KATTI
CHP bu seçimlerde kadrolarına yeni isimleri kattı. Abdüllatif Şener Konya’dan, eski DİSK Başkanı Kani Beko ise İzmir’den milletvekili seçildi. MİT tırları davası kapsamında cezaevinde bulunan Enis Berberoğlu da mecliste İstanbul’u temsil edecek.
DEMİREL’İN DOKTORU MECLİS’TE
Dokuzuncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in doktoru Aylin Cesur da meclise giren isimler arasında yer aldı. Cesur İYİ Parti’den Isparta Milletvekili seçildi.
KADIN REKORU AK PARTİ’DE
Bu dönemde de kadın vekiller ağırlığını hissettirdi. Seçim sonucunda birinciliği elden bırakmayan AK Parti, kadın vekil sayısında da birinci parti olma özelliğini taşıyor. AK Parti 53 kadın vekil çıkardı. AK Parti’yi HDP takip etti. HDP 25 kadın vekili listesinden meclise soktu. CHP’den seçilen kadın vekil sayısı ise 18. MHP’deki kadın vekil sayısı ise 5.
İKİNCİ KUŞAK MECLİS’TE
Milletvekili aday listesinde ünlü siyasetçilerin oğulları da yer almıştı. MHP kurucu genel başkanı merhum Alparslan Türkeş’in oğlu Yıldırım Tuğrul Türkeş Ankara’dan, eski TBMM Başkanı Bülent Arınç’ın oğlu Ahmet Mücahit Arınç İstanbul’dan, eski İçişleri Bakanı Mehmet Ağar’ın oğlu Zülfü Tolga Ağar memleketi Elazığ’dan AK Parti milletvekili oldular. 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in ezeli rakibi olarak bilinen ünlü siyasetçi Saadettin Bilgiç’in oğlu Süreyya Sadi Bilgiç Isparta’dan meclise girdi. TBMM eski Başkanvekili Eyüp Cenap Gülpınar’ın oğlu Mehmet Kasım Gülpınar da ikinci kuşak siyasetçi olarak TBMM’ye giren isimler arasında yer aldı. 8 Temmuz’da açılacak meclis için hazırlıklar tüm hızıyla devam ediyor. Milletvekilleri 5 Temmuz’da kesin sonuçların açıklanmasının ardından yemin ederek görevlerine başlayacaklar.
***
TEK İŞİ YASA ÇIKARMA OLACAK
Yeni dönemde meclisin tek işi yasa çıkarmak olacak. Eski sistemde yasal düzenlemeler ya hükümet tarafından tasarı olarak gönderiliyordu ya da milletvekilleri yasa teklifi veriyordu. Hükümet artık meclise kanun tasarısı gönderemeyecek. Yeni dönemde tek yetki artık milletvekilinin olacak.
DENEYİMLİ KADROLAR OLUŞTURULACAK
Bunun için meclisin altyapısını güçlendirecek kendi alanında deneyimli, yasa hazırlamayı bilen teknik kadrolar oluşturulacak. Birleştirilecek ve kapatılacak olan bakanlık kadrolarının bazılarının meclise kaydırılacağı ifade ediliyor.
BAĞLANTI BAKAN YARDIMCILARIYLA
Bakanlıklarla meclis arasındaki bağlantıyı ise 7 yıl önce hayata geçen bakan yardımcılarının yapması planlanıyor. Parlamenter sistemde bakan yardımcılarının herhangi bir yetkisi yoktu. Yeni dönemde ise bu görevlendirmeyle bakan yardımcılıkları aktif hale getirilecek. Bakan yardımcıları bakanlığın bir yasa düzenlemesi ile ilgili talebini meclisteki vekillere iletecek.
YASALAR YİNE KOMİSYONLARDAN GEÇECEK
Yasalar yine önce komisyonlarda ele alınacak ardından TBMM Genel Kurulu’na gelerek yasalaşacak. Bu kapsamda Meclis iç tüzüğünün de değiştirilmesi düşünülüyor. Yasaların kaç gün ve ne kadar saat TBMM Genel Kurulu’nda görüşüleceği, hangi partiye ne kadar söz verileceğine ilişkin yeni bir komisyon kurulması yine gündemde. Böylece meclis daha işlevsel hale gelecek.
RAKAMLAR DEĞİŞİYOR
Yeni sisteme göre artık 276 salt çoğunluk ve 367 gibi güvenoyu ve anayasa değişiklik sınırları değişiyor. Yine sistemde bununla ilgili değişiklikler şöyle:
Eski sisteme göre 276 olan salt çoğunluk yeni sistemde 301 oldu.
Meclisin toplanabilmesi için üye tam sayısının en az 3 te 1’i gerekirken toplantı yeter sayısının en az 184 olması gerekiyordu. Yeni sistemde toplantı yeter sayısı 200’e çıkıyor. TBMM’de toplananların salt çoğunluğunun karar yönünde oy kullanması gerekir. Salt çoğunluk sayısı hiçbir zaman TBMM’nin dörtte birinin bir fazlasından az olmamalıdır. Buna göre, karar yeter sayısı, yeni sistemde 139’dan 151’e yükselecek.
Anayasa değişikliği için karar yeter sayısı eski sistemde meclis üye tam sayısının 3’te 2’si olan 367 milletvekili sayısı yeni sistemde 400 olacak.
Anayasa değişikliğinin referanduma götürülmesi için 550 sandalyeli meclis’te 330 oy yeterli oluyorken, yeni sistemde 360 oy gerekecek.
BAŞKANA YÜCE DİVAN YOLU
TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğunun, yani en az 301 milletvekilinin vereceği önergeyle cumhurbaşkanı hakkında soruşturma açılması talep edilebilecek, üye tam sayısının beşte üçünün, yani 360 vekilin oyuyla soruşturma açılmasına karar verilecek ve soruşturma açılmasının ardından Yüce Divan’a sevk için ise üçte iki çoğunluk, yani 400 milletvekilinin desteği gerekiyor.
TBMM’nin erken seçim kararını ise beşte üç çoğunluk, bir başka deyişle üye tam sayısı 600’e yükseltilen mecliste 360 oyla alınabiliyor.
***
MECLİS’TE HAZIRLIKLAR BAŞLADI
Diğer yandan TBMM Başkanlığı, milletvekili sayısının artması nedeniyle başladığı hazırlıklarına hız verdi. TBMM yönetimi, Genel Kurul’daki oturma düzeninden, milletvekili odalarına, Meclis yerleşkesinin peyzajından, restoranların yenilenmesine kadar bir dizi alanda çalışma yürütüyor.
50 MİLLETVEKİLİ İÇİN ODA ARAYIŞI
Bir yandan da 50 yeni milletvekili için mecliste oda arayışına girildi. Oda açığını kapatabilmek için Halkla İlişkiler Binası’nda yer alan komisyon başkanlarının kullandığı odalar ikiye bölünerek, yeni odalar inşa edilecek. Komisyon başkanlarına da ana binada yeni odalar verilecek.
OTURMA DÜZENİ DEĞİŞİYOR
Genel Kurul Salonu’ndaki oturma düzeninde de değişiklik öngörülüyor. Buna göre, salona ek koltuklar konulacak. Alanın 600 milletvekiline uygun olacak şekilde yeniden tasarlanması planlanıyor.
FİDANLIK ALANI GENİŞLETİLİYOR
Meclis yönetimi, peyzaj çalışmalarına da hız verdi. Bu kapsamda, meclisin serasındaki fidanlık alanı yeni ağaç üretimi için genişletildi. 88 ağaç türünün bir arada görülmesine imkan sağlayan yerleşkede, ağaçlandırma ve çiçeklendirme çalışması da yapıldı. Meclis içerisinde yer alan camiye giden yol da ışıklandırıldı. Bu arada, restoran bölümündeki, mutfaklar ile mutfak malzemeleri de yenilenecek.
