Geçen pazartesi dolardaki ani yükseliş yeni bir kur manipülasyonu mu oldu sorusunu akıllara getirdi. Ama yaşanan ABD-Çin savaşı dalgasının etkisiydi. Dolardaki bu değişim bir yandan da Flash Crash adı verilen hadise yüzünden mi oldu soruları bu kavramın tartışılmasına yol açtı.
1- Flash Crash nedir?
Flash Crash, piyasalarda beklenmedik ölçüde bir ânî fiyat düşüşü ve sonra yeniden hemen eski seviyesine gelmesini anlatıyor. Aynı zamanda ani algoritmik satış hareketi olarak da yorumlanıyor.
2- Flash Crash niye olur?
Yaşanan ânî düşüşlerin birden çok nedeni olabilir. Bunlar arasında piyasadaki domino etkisi, fiyatların manipüle edilmesi, ya da piyasadaki oyuncuların yanlış işlem yapması gibi nedenler vardır.
3- Piyasada ne tür bir etki yapıyor?
Flash Crash ile piyasada ânî çökme, saniyeler veya dakikalar boyunca aynı miktarda bir toparlanma ile hızlı bir şekilde bir fiyat düşüşü yaşanır. Bu çöküşün ve yükselişin herhangi bir anlamlı sebep veya mantıkî açıklamasının olmaması piyasayı belirli bir süre olumsuz yönde etkiler.
4- Ne zaman bir borsa terimi olarak kullanılmaya başlandı?
Flash Crash teriminin bir borsa kavramı olarak ilk ortaya çıkışı New York borsasında 6 Mayıs 2010 yılında görülen bir olaya dayanıyor. O gün New York borsasında aniden 4,1 milyar Dolar tutarında işlem gerçekleşmiş; Dow Jones endeksi bin puanı aşkın bir düşüş yaşamış, sonra da hemen hemen eski yerine gelmişti.
5- Bu olay sonrası ABD borsa denetleyici kurumlarının bir hamlesi oldu mu?
Bu olaydan sonra ABD’de -bizdeki SPK’nın karşılığı olan- denetleyici kurum SEC, konuyu araştırdı ve tekrarını önlemek için bazı yeni kurallar getirdi. Buna rağmen Ekim 2013’de Singapur’da yaşanan benzer bir flash crash olayının önüne geçilemedi.
6- Türkiye’yi etkileyen olayda neler yaşandı?
Geçtiğimiz hafta Türkiye piyasalarını etkileyen ani değer kaybı, aynı anda Avusturalya piyasalarında da hissedildi. Yaşanan bu Flash Crash sonrası dolar bir anda Avustralya Doları’na karşı yüzde 8, Türk Lirası’na karşı da yüzde 8 değer kazandı. 7 dakika süren bu hareket sonrası sert düşüş oldu. Daha sonra hızlı bir şekilde gerileyen Türk Lirası, 5.43 seviyesinin üzerinde denge bulmaya başladı.
7- Daha önce Flash Crash’in örneği piyasalarda yaşandı mı?
Flash Crash genellikle dünya piyasaları içerisinde kırılgan yapıya sahip olan piyasalarda görülüyor. Daha önce Avustralya, Arjantin, Brezilya ve Güney Afrika piyasalarında sıklıkla rastlanan bir durum haline geldi.
