ABD’nin Irak’ı işgali sonrasında Kuzey Irak’ta siyasi bir alanın ortaya çıkması, İran’ı bu yeni bölgeyle ilgilenmeye, nüfuz etmeye teşvik etti. Bölgenin istikrarını milli güvenliği açısından önemli gören İran, aynı zamanda kendi ticari malları için iyi bir pazar hedefliyordu. Nitekim bazı siyasi partiler ve cemaatlerle anlaşma yoluna giderek bölgeye nüfuz etmeye çalıştı. Buna ek olarak Şiilik kartına oynadı, kendi milli mezhebini bölge vatandaşları arasında yaymaya çalıştı.
Süleymaniye ve Halepçe bölgelerini kontrol eden Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) ile stratejik bir ittifaka giren İran, ayrıca 2001 yılında Cemaati İslamiye ile Ali Babîr’in önderliğinde güçlü bir müttefik daha elde etti. İlginçtir, Sünni bir cemaat olmasına rağmen İran’ın çıkarlarına ve ajandasına tabi oldular. İran yanlısı Kürdistan Yurtseverler Birliğinin politikalarını, Erbil’deki Mesut Barzani’nin partisine kaşı destekleme yoluna gittiler.
İran’ın Kuzey Irak’ta topluma nüfuz etme yolunda kullandığı yöntemler:
Şİİ OKUL VE ETKİNLİKLER
İran, Kuzey Irak Bölge Yönetimi (KIBY) topraklarında “Hüseyniyeler” inşa etti. Süleymaniye Vilayeti’nde 1, Kelar Kazası’nda 1, Hanikin Kazası’nda 3, Celula Kazası’nda 5, Tuzhurmatu’da 6, Kerkük Vilayeti’nde ise birçok Hüseyniye açtı. Şiilerin özel günleri münasebetiyle etkinlikler düzenleyerek bölge halkını etki altına almaya çalıştı.
BÖLGENİN DEMOGRAFİSİNİ DEĞİŞTİRME
İran’a yakın sınır bölgelerinde yaşayan Sünni Kürtlerin demografik yapısını, Şii vilayetleri olan orta Irak’taki Hanekin, Tuz-Sa’idiye, Celula-Mandeli gibi vilayetler üzerinden değiştirmek. Bu bölgelerdeki Şii nüfusu 2005 yılında yüzde 20’nin altındaydı. Ancak şu anda bu oran, Sünnilerin zorla tehcir edilmesi ve yerlerine Şiilerin iskân edilmesi ile yüzde 75 gibi büyük bir rakama çıkarıldı.
GENÇLERİ BURS VE EĞİTİMLE DEVŞİRME
Kürtlere lisans, yüksek lisans ve doktora bursları vermek ve onların üniversitelere kolayca kabullerini sağlamak. Şu anda Tahran, Şiraz, Hemedan ve Sanandaj üniversitelerinde 3 binden fazla Kürt talebe eğitim görmekte.
KONSOLOSLUK VE KÜLTÜR MERKEZLERİ
Konsolosluk ve kültür merkezleri açıldı. Erbil ve Süleymaniye’de birer İran konsolosluğu mevcut. Ayrıca Kerkük’te bir kültür merkezi bulunuyor.
SÜNNİ MEZHEPLERİ KÖTÜLEYEN KİTAPLAR BASMA
Tebliğ müessesi adı altında Kum ve Tahran’da yayın merkezleri kurup (ki bu kurumlar Kürtçe yayın ve tercüme konusunda uzmanlaşmış kurumlardır) kitaplar tercüme edip basıyorlar. Bu kitaplar, Kuzey Irak’ta sembolik fiyatlarla satılıyor. Sünni mezhepler hakkında iftiralarla dolu bu kitapların sayısı inanılmaz düzeyde. Şimdiye dek İran kurumları tarafından 10 binden fazla Kürtçe kitap yayınlanmış durumda.
SEMPOZYUM VE TANITIM ETKİNLİKLERİ
İran’da çok sayıda sempozyum vb. toplantılar düzenleniyor ve Ehli Sünnet ulemaya; imamlara, hatiplere, vaizlere davetler gönderilmek suretiyle bu toplantı ve sempozyumlara katılımları teşvik ediliyor. Ayrıca İran’a davet edilen Sünni âlimleri Şiilerin kutsal kabul ettikleri yerlere götürüp etkilemeye çalışıyorlar. Yıllık olarak mesela Senendac vilayetinde ‘İmam Şafii sempozyumu’, ‘Birlik Sempozyumu’, ‘İslâmî Tanıtım Sempozyumu’ gibi isimler altında Sünniliğe ait isimler kullanarak Sünnilerin bu faaliyetlere katılımını sağlıyorlar.
TELEVİZYON VE İNTERNET YAYINLARI
Kuzey Irak bölgesinde İran yanlısı uydu yayınlarına ve radyo istasyonlarına müsamaha gösteriliyor. Bölgeye yönelik uydu yayını yapan televizyon kanalının bulunması (Kürt Sahar Kanalı) buna bir örnek. İran’ın bu yayın organlarına, web sitelerine ve sosyal ağlara yardım ve destek verdiğini görüyoruz. Kuzey Irak’ta İran makamlarına bağlı 20’den fazla gazete, dergi ve internet sitesi var. Yani bu devasa propaganda makinesi kullanılarak Kuzey Irak ahalisi İran’ın etkisi altına sokulmak isteniyor.
Şİİ VAKIFLAR KURMA
İran eliyle Şehid Mehrab Vakfı, Fatımatuzzehra Vakfı, Şüheda Vakfı vb. isimler altında çok sayıda hayır kurumları açılıyor ve bu kurumlar üzerinden fakirlere, engellilere, öğrencilere, kadınlara ve Kürt toplumunun alt katmanındaki insanlara yardımlar dağıtılıyor.
SAĞLIK MÜESSESELERİ
Bölgede İran eliyle ücretsiz hizmet veren çok sayıda hastane ve sağlık merkezi mevcut. Ayrıca tedavi için İran’a gidecek hastalara seyahat imkânları kolaylaştırılıyor.
TİCARETİ ELE GEÇİRME
Bölge ekonomisi tam mânâsıyla İran tarafından hâkimiyet altına alınmış durumda. İki taraf arasındaki karşılıklı ticaret bariz şekilde İran’ın lehine. Süleymaniye ve Halepçe vilayetinde yüzde 80’lere çıkan İran ağırlığı Erbil’de yüzde 45 civarında. Ticarette İran’ın etkisinin en az olduğu yer ise Dohuk. Buradaki yüzde 25 oranının nedeni Türkiye’nin hemen yanı başında olması.
ŞİİLEŞENLERE MALİ VE SİYASİ İMKAN
Kürt bölgesinde Şiiliğe geçenler İran tarafından mali ve siyasi destek görüyor; ticarette, eğitimde, bilhassa İran’da ticari temsilcilik açma ve ikamet konularında büyük kolaylıklar sağlanıyor. Bu kimselere bir yıllık ikamet vizesi veren İran yönetimi, tedavi konusunda da büyük imkanları seferber ediyor.
Şİİ ÜNİVERSİTELERİ AÇMA
Kerkük’te biri Usuluddin, diğeri Caferi Sadık adıyla iki üniversite açıldı. Ayrıca Caferi Fıkhı adı altında ilkokul ve lise düzeyinde okullar açan İran, diğer Kürt bölgelerinden getirilen binlerce Kürt öğrenciye buralarda eğitim veriyor. Eğitim masraflarında kolaylıklar sağlanması ve öğrencilere tanınan kimi ayrıcalıklar Kürt öğrenciler nezdinde İran okullarını cazip konuma getiriyor.
IRAK YÖNETİMİNİN MEZHEPÇİLİĞİNİ DESTEKLEME
İran her türlü imkanı kullanarak Irak’ta Sünniler arasında Şii mezhebini yaymaya devam ediyor, halkı kolayca kandırabiliyor. Merkezi yönetimin mezhepçi siyasetini desteklemek suretiyle sınırlarındaki Sünni tehdidini bertaraf etmeye çalışıyor. İran’ın bu siyaseti sayesinde yakın gelecekte Sünni Kuzey Irak ahalisi şimdiye kadar yaşamadığı mezhepçilik fitnesiyle başbaşa kalabilir.
GENÇLER ARASINDA UYUŞTURUCUYU YAYGINLAŞTIRMA
İran, Kürtler arasındaki ihtilafları kurnazca izliyor ve bu durumu bölgeye nüfuz etmek için fırsat olarak görüyor. Bölgeye uyuşturucu maddelerinin sokulması da İran’ın kullandığı yöntemlerden biri. Gençler arasında uyuşturucuyu yaymak suretiyle toplumu kaosa sürüklemek ve sonrasında kurtarıcı bir kimlikle ortaya çıkmak İran’ın bölgeye dönük ikiyüzlü siyasetini ele veriyor.
Şİİ MİLİS GÜÇLERİ OLUŞTURMA
Siyasi, ekonomik ve sosyoloji olarak Irak’a tam anlamıyla nüfuz etmiş olan İran yönetimi, Şiilik yoluyla bu nüfuzu genişletme çabasında. Kendine bağlı siyasi partileri ve din adamlarını desteklemek suretiyle mezhepçi milis kuvvetler oluşturma peşindedir. Gelecek nesilleri kendine bağlamak ve bilhassa Kuzey Irak sınır bölgelerinde tedrici bir değişim sağlamak amacıyla medyayı ve eğitim mekanizmasını son derece etkin bir şekilde kullanmaya devam ediyor.
NE YAPMALI?
İran’ın bu plan ve entrikalarına karşı, bunları boşa çıkarmayı başaracak ve halkın inancını güvence altına alacak karşı projelerin geliştirilerek acilen uygulamaya konulması gerekiyor. Irak’ın diğer bölgelerinde olduğu gibi Kuzey Irak’ta da mezhep savaşlarının ortaya çıkmaması için aklı selim bir duruş ve harekete acilen ihtiyaç var.
